Een goede werkrelatie staat of valt met duidelijkheid. Het hebben van een verminderd gehoor of slechthorendheid is een onzichtbare beperking. Het is dan ook cruciaal dat je aan je collega’s aangeeft wat jouw gehoorprobleem in de praktijk betekend. Geef dus aan wat je wel en wat je niet kunt horen. In het algemeen geldt dat als je niet duidelijk bent, je ook niet kunt verwachten dat anderen rekening met je houden.

• Ga na in hoeverre je baas en collega's daadwerkelijk op de hoogte zijn van jouw gehoorprobleem. Wees daarbij zo open mogelijk en probeer het onderwerp niet te zwaar te maken. Samen kunnen lachen om misverstanden doet wonderen voor een goede werksfeer!
• Kies voor zo'n verduidelijkend gesprek het juiste moment. Dat kan bijvoorbeeld een functionerings- of een beoordelingsgesprek zijn.
• Je kunt vervolgens je collega’s helpen om rekening met je te houden. Leg bijvoorbeeld uit welke factoren bijdragen aan goed verstaan, zoals weinig omgevingsgeluid en voldoende licht voor spraakafzien.
• In een ruimte met meerdere mensen kun je de sprekers vragen om goed te articuleren en om niet door elkaar te praten. Bedenk dat een duidelijk en vriendelijk verzoek in de meeste gevallen wordt opgevolgd.
• Het is beter om open kaart te spelen en aan het eind van het sollicitatiegesprek te melden dat je slechthorend bent en bijvoorbeeld een hoortoestel draagt. Als er dan later irritaties ontstaan door je slechthorendheid, dan kun je altijd terugkomen op wat daarover in het sollicitatiegesprek gezegd is.
   

Hierbij gaat het erom dat je zicht krijgt op de manier waarop je tijdens je werk moet communiceren. Denk hierbij aan de volgende punten:

1. Hoe vaak en hoe intensief wordt er gecommuniceerd
   • ​​​​Het gaat hierbij om de vraag met hoeveel verschillende gesprekspartners (bijvoorbeeld collega's, klanten) per dag je moet communiceren en met hoeveel gesprekspartners tegelijk. Of: hoe vaak moet je op alarmsignalen reageren en hoe erg is het als dit fout gaat?
   • Eventuele oplossingen zijn:
     • Probeer de tijd anders in te delen, zodat er vaker een korte pauze genomen kan worden.
     • Plan de vergadering aan het begin van de dag in plaats van aan het eind in verband met vermoeidheid.
     • Voorzie het alarmsignaal van versterking of installeer een ander wek- en waarschuwingssysteem. Kijk bij additionele hoorhulpmiddelen om voorbeelden te zien van wek- en waarschuwingssystemen
   • In het uiterste geval is aanpassing van de taak of functie noodzakelijk. Dergelijke besluiten dienen altijd in overleg met de bedrijfsarts en de leidinggevende genomen te worden.
      
2. In welke omstandigheden wordt er gecommuniceerd
   ​​​Het gaat hierbij om vragen als:
   • Is er voldoende licht om de spraak te kunnen afzien?; Hoe is de communicatieve houding van jezelf en van je collega's?; Hoe groot is de kans op een misverstand en hoe erg is dat?
   • Klik hieronder op Tips voor tips over communicatie strategieën die je kunt toepassen.  
      
3. Wat is het belang van de communicatie; welke verantwoordelijkheid heb je
   Het gaat hierbij om vragen als:
   • Hoe belangrijk is het gesprek?; Wat is de rolverdeling tussen de partners?; Wat kan er fout gaan bij miscommunicatie?; Wat zijn de gevolgen als het fout gaat?
   • ​​​​​Het scheelt nogal of je een gesprek hebt met een belangrijke opdrachtgever of een praatje hebt met je collega over je vorige vakantie. In het eerste geval is het raadzaam om een verslag van het gesprek te maken. Je kunt belangrijke afspraken dan nadrukkelijk vastleggen en laten controleren.

Het is belangrijk om inzicht in je werkplek te krijgen, twee belangrijke vragen zijn:

1. Hoeveel stoorlawaai is er? (bijvoorbeeld: airco, printer, faxapparaat)
2. Hoeveel storing is er door anderen? (bijvoorbeeld: telefoneerden collega’s)

De akoestiek van de werkplek zou aan verschillende criteria moeten voldoen:

• Omgevingslawaai en de galm zoveel mogelijk beperken;
• Lawaaibron niet te dichtbij;
• Spreker of signaal niet te ver van je af.

De akoestische aspecten van een werk- ruimte zijn relatief eenvoudig in kaart te brengen. Allereerst kan dat door de ruimte goed te observeren. Is de ruimte bijvoorbeeld voorzien van geluidsabsorberende materialen zoals tapijt, gordijnen, speciale plafondtegels of bestaan de wanden en vloer voornamelijk uit harde materialen?

STI meting
Wanneer de ruimte echt objectief akoestisch in kaart moet worden gebracht, dan is er de zogeheten STI meting. STI staat voor Spraak Transmissie Index en is een maat voor de kwaliteit van de overdracht van spraak in een ruimte. Zo'n meting die met speciale apparatuur wordt uitgevoerd, bepaalt dan of - voor de verbetering van de akoestiek - de hoeveelheid achtergrondlawaai verminderd moet worden, of dat er iets gedaan moet worden aan de galm in de ruimte.

Meer gedetailleerde informatie is beschikbaar bij een Audiologische Centrum. Op basis van een goede analyse kun je vervolgens met je werkgever overleggen over eventuele aanpassingen.

Klik op Tips hieronder voor tips over mogelijke werkaanpassingen.

Geef voldoende voorlichting aan je werkgever en collega's. Wees hierbij specifiek. Geef aan wat het hebben van een verminderd gehoor betekent. Denk hierbij aan:

• Toon/spraak audiogram en zinsverstaan. Hoe ziet het toonaudiogram eruit? Gaat het bij jou om een lage-tonen of juist een hoge tonen verlies?
• Wat betekent dit voor waarnemen, filteren, lokaliseren, herkennen, spraakverstaan?
• Wat betekent dit voor concrete communicatiesituaties (sociaal en/of werk, bijvoorbeeld tijdens vergaderen)?
   

Hoe krijg ik begrip?

• Laat ervaren: Begrip voor hoe het is om met een verminderd of ander gehoor te werken, kun je krijgen door anderen zelf te laten ervaren wat jij wel of niet hoort. Laat je baas of collega’s eens een opname horen hoe jij spraak of muziek waarneemt. Er zijn diverse simulators die je daarbij kunt gebruiken, bijvoorbeeld via deze website.
• Kom op voor jezelf: Met alleen anderen laten ervaren hoe het is om te werken met een gehooraandoening, ben je er niet. Je zult regelmatig voor jezelf moeten opkomen. Probeer daarbij een balans te vinden tussen assertief zijn, zonder dat het voor anderen te opdringerig, te aanwezig of irritant wordt.
• Open zijn: Naarmate je zelf je gehooraandoening beter hebt geaccepteerd, is het meestal ook makkelijker om er open over te zijn. Daarmee wordt het ook voor collega’s een minder beladen onderwerp. Samen lachen over grappige situaties die ontstaan door miscommunicatie houdt het luchtig. Iedereen maakt tenslotte wel eens fouten! Maak gebruik van ervaringen die andere werknemers met een verminderd gehoor hebben opgedaan en/of voeg jouw ervaringen daaraan toe.
• Werk samen: bijvoorbeeld samen zoeken naar goede communicatiestrategieën [gericht op samenwerking: inspirerend en meerwaarde voor iedereen]. Het samen ontdekken en uitproberen is van belang.
   

Om je werk goed te kunnen uitoefenen, is het nodig dat je alle informatie zo goed mogelijk opvangt. Informatie missen doordat je iets niet hebt gehoord, kan soms leiden tot grappige situaties, maar ook tot vervelende of zelfs gevaarlijke situaties. Je kunt zelf een aantal acties ondernemen om het verstaan van spraak makkelijker te maken of te verbeteren:

• Reduceer zo veel mogelijk lawaai;
• Verbeter de akoestiek waar mogelijk;
• Bepaal de positie van de lawaaibron in de ruimte en bepaal wat de beste positie is voor jezelf (stel eventueel voor om van plaats te ruilen);
• Zorg voor voldoende verlichting, zodat je het gezicht van je collega goed kunt zien;
• Besef dat een hoortoestel niet altijd alle problemen oplost: zijn er nog additionele hoorhulpmiddelen die de situatie kunnen verbeteren? 
  Klik hieronder voor additionele hoorhulpmiddelen.
   

Om je werk goed te kunnen blijven uitvoeren, is het verstandig om je energie goed over de dag te verdelen. Bovendien wil je ook nog energie overhouden voor je privéleven. Met enkele goede afspraken en wellicht kleine aanpassingen kan je al een heel eind geholpen zijn.

• Maak afspraken
  • Je kunt afspreken om altijd in de ochtend te vergaderen als jij nog volop energie hebt.
  • Spreek ook af dat jij het mag aangeven als er te veel door elkaar wordt gepraat.
  • Afspreken dat een overleg maximaal 1 of 1,5 uur duurt, vindt vrijwel iedereen fijn en maakt een vergadering vaak ook nog eens efficiënter.
  • Je kan afspreken dat jij je op het werk even mag ‘terugtrekken’. Bijvoorbeeld door even in een echt stille ruimte te gaan zitten, maar ook door even naar buiten te gaan: zoals andere een rookpauze nemen, zo neem jij een stiltepauze.
  • Voor sommige mensen werkt het rustgevend om even te luisteren naar relaxte muziek via oordopjes. 
  • Wees creatief bij het maken van afspraken. Kan je dit soort afspraken zo maken dat deze ook voor andere gunstig zijn, dan is dat helemaal mooi.
     
• ​​Gebruik (additionele) hoorhulpmiddelen
  Ook het gebruik van bepaalde hoorhulpmiddelen kan ervoor zorgen dat het luisteren je minder energie kost en je meer energie overhoudt aan het eind van de dag. Naast een hoortoestel kunnen dat ook additionele hoorhulpmiddelen zijn, zoals een telefoonaanpassing of soloapparatuur voor het volgen van groepsgesprekken.
   
• Vraag ondersteuning
  Vind je het lastig om zelf de afspraken op je werk te maken? Dan kun je hierbij ook ondersteuning krijgen. Je kunt speciale weerbaarheidstrainingen volgen of je ook laten begeleiden door een jobcoach.
   

Akoestiek verbeteren

• Het gebruik van zachte materialen als kussens, gordijnen, wandkleden komen de akoestiek ten goede.
• Ook grote planten met veel takken en kleine blaadjes (varens) zijn goed te gebruiken om nagalm te dempen.
• Plak aan de onderkant van de tafels eens geluidsabsorberend materiaal. Ziet meestal niemand en het kan een wereld van verschil zijn.
• Verrijdbare kamerschermen van absorberend materiaal zijn prima voor tijdelijke oplossingen.
• Natuurlijk zijn er ook allerlei professionele oplossingen zoals akoestische plafonds en wanden of zelfs speciale kunstvoorwerpen.
   

Technische hulpmiddelen

• Er zijn speciale telefoons met extra versterking of waarvan het geluid op je hoortoestellen te ontvangen is.
• Speciale lichtsignalen waardoor jij de bel kunt waarnemen en de deur kan openen voor bezoekers zijn een goede optie.
• Ook kan een ringleiding worden aangelegd in vergaderzalen.
• Tolken kun je ook op het werk inzetten.
  Klik hieronder op additionele hoorhulpmiddelen voor een overzicht van verschillende hulpmiddelen. 

• Hoorwijzer.nl, onafhankelijke website van Stiching Hoormij voor en gemaakt door slechthorenden: Home | Hoorwijzer​​​​​
• HoorWERKwerkwijzer.nl, keuzewijzer van Stichting Hoormij met onafhankelijke informatie over ‘werken en gehoor’ en ‘werken met een verminderd gehoor’: Welkom op de hoorWERKwijzer - hoorWERKwijzer
• Centraal informatiepunt chronisch ziek en werk, een kennisbank van de Patiëntenfederatie met veel informatie over werk en inkomen handig bij elkaar: Werken met een chronische ziekte of aandoening (patientenfederatie.nl)
   

Klink hieronder onder 'Welke hoorhulpmiddelen zijn er' voor informatie over hoortoestellen en additionele hoorhulpmiddelen.

Een hoortoestel lost niet alle problemen op. Aanvullende logopedische revalidatie is soms noodzakelijk. Het doel van logopedische revalidatie is het leren omgaan met een verminderd gehoor in het algemeen en het verbeteren van de communicatie in het bijzonder.

De belangrijkste onderdelen van logopedische revalidatie bij volwassenen met een verminderd gehoor zijn:

• Liplezen en spraakafzien 
• Communicatiestrategieën
• Gebaren
• Tolk

Meer informatie kunt u bijvoorbeeld vinden op: 

Spraakafzien en NmG - Stichting Hoormij
Slechthorendheid - Logopedie
 

Een goede werkplek is erg belangrijk om goed te kunnen functioneren voor een werknemer met een verminderd gehoor. Er zijn verschillende mogelijkheden voor werknemers om hun werkplek aan te passen. Een paar hiervan die je als werknemers zelf kunt toepassen worden genoemd onder 'tips' op deze pagina.

Tevens kan een Audiologisch Centrum middels een werkplekbezoek de akoestiek van een werkplek in kaart brengen. Op basis van deze inventarisatie kunnen vervolgens adviezen worden gegeven. 

Psychosociale revalidatie is vooral gericht op het psychisch welbevinden en het sociaal functioneren. Bij het psychisch welzijn gaat het om het voorkomen en behandelen van gebrek aan zelfvertrouwen, verlies van controle, gevoelens van angst, schaamte en neerslachtigheid en het bevorderen van assertiviteit.

Eenzaamheid en een verkleining van het sociale netwerk zijn de belangrijkste kenmerken van een verarming in het sociale functioneren. Het is daarom belangrijk om niet alleen aandacht te schenken aan de werknemer met een verminderd gehoor zelf, maar ook aan de sociale context van die persoon. Er wordt dan gekeken hoe betrokkene functioneert en hoe men samen functioneert.

• Gehoord worden
  Een belangrijk element in de psychosociale revalidatie is ruimte bieden aan de persoon met een verminderd gehoor om gehoord te worden. Een psychosociale hulpverlener is getraind om te luisteren, naast de betrokkene met een verminderd gehoor te gaan staan en aan te sluiten bij zijn of haar belevingswereld. Er kan dan rekening gehouden worden met gevoelens en verwachtingen.
  
  Op die manier wordt het de persoon met een verminderd gehoor mogelijk gemaakt om zorg, twijfels en angsten te uiten en vragen te stellen en heeft de hulpverlener de mogelijkheid om te interveniëren als dat nodig is. Verder is het van belang om te zoeken naar de kern van de problematiek en na te gaan wat de gevoelens en mogelijkheden zijn. Een goed zelfinzicht en een adequate houding van zowel de persoon met een verminderd gehoor als de goed horende naaste (bijvoorbeeld de werkgever of collega) in de communicatie, zijn belangrijke aspecten die een goede psychosociale gezondheid bevorderen en ook bijdragen aan een prettig functioneren op het werk.
  
  De hulpverlener gaat na in hoeverre de slechthorendheid verwerkt is (acceptatie). Revalidatie heeft veelal weinig effect als iemand - bewust of onbewust - moeite heeft met de acceptatie van het gehoorverlies.

• Bewustwording
  Het verschaffen van inzicht in de beperkingen in de resterende capaciteiten is een essentieel onderdeel van de psychosociale revalidatie, vooral ook in de fase van acceptatie. Het is de bedoeling dat er een proces van bewustwording op gang gebracht wordt waarbij duidelijk wordt wat en waarom er van alles mis kan gaan in de dagelijkse communicatie en hoe het beter kan, ook op het werk wanneer de knelpunten zich daar voordoen. Nog eens wordt benadrukt dat het betrekken van de omgeving (bijvoorbeeld de partner of collega's) daarbij belangrijk is.

In een Audiologisch Centrum is de maatschappelijk werker primair verantwoordelijk voor de psychosociale revalidatie.
 

Een audicien is gespecialiseerd in het aanpassen van hoortoestellen. Hij/zij adviseert de klant bij de keuze voor de juiste gehoorondersteuning, past vervolgens het hoortoestel aan en leert de klant met het hoortoestel om te gaan. Daarna vindt er een periode van intensieve begeleiding plaats. De audicien is werkzaam in een hoortoestellenwinkel en bepaalt aan de hand van het recept van de KNO-arts of audioloog welk hoortoestel het beste is voor de klant.

De audicien heeft kennis van alle hoortoestellen die er op de markt zijn. Vanwege de zich verder ontwikkelende techniek, ontvangt de audicien continu bijscholing.

De audicien heeft niet alleen veel contact met zijn of haar slechthorende klanten, maar ook op beroepsniveau met KNO-artsen en assistenten in het ziekenhuis en audiologen in Audiologische Centra die de recepten voor hoortoestellen voorschrijven.

Informatie over protocollen en richtlijnen voor audiciens is te vinden op de website pagina's voor werkgevers en zorgprofessionals.

Elke werkgever moet zijn aangesloten bij een Arbodienst. Uiteindelijk is de werkgever verantwoordelijk voor zowel de kwaliteit van het werk als die van het arbozorgsysteem. De Arbodienst met zijn Arbo deskundigen ondersteunt en adviseert de werkgever bij arbeidsomstandigheden en ziekteverzuim. Een zieke werknemer krijgt een oproep voor een afspraak met een bedrijfsarts van de arbodienst. Deze arts beoordeelt of het werk inderdaad niet gedaan kan worden en of er werkzaamheden zijn die wel uitgevoerd kunnen worden.

Als het werk moeilijk vol te houden is of als er maatregelen nodig zijn om aan het werk te blijven, kan dit besproken worden met de Arbodienst. De bedrijfsarts van de Arbodienst adviseert wat mogelijk en noodzakelijk is. Ook kan besproken worden wat nodig is om na een periode van ziekte weer terug te keren naar het werk. Bijvoorbeeld door eerst op arbeid therapeutische basis het werk weer te proberen of door aangepaste werkzaamheden te verrichten. Ook kan de Arbodienst adviseren over aanpassing van de werkplek en over technische hulpmiddelen

In elk geval moet de Arbodienst, wat betreft de wettelijke taken (risico-inventarisatie & evaluatie (RI&E)), Ziekteverzuimbegeleiding, PAGO en het open spreekuur), de kwaliteit van de arbodienstverlening bewaken.

Op grond van de Arbowet 1998 zijn werkgevers verplicht bij hun arbeidsomstandigheden- en verzuim te laten ondersteunen door een gecertificeerde arbodienst voor ten minste de volgende vijf taken:

De risico-inventarisatie, evaluatie en plan van aanpak; Het Periodiek Arbeids Gezondheidskundig Onderzoek (PAGO);

Melden van beroepsziekten bij het NCvB, BOA Protocol.

​​​Informatie over protocollen en richtlijnen voor audiciens, audiologen en bedrijfsartsen is hier te vinden.

• Open spreekuur;
• Gevraagde en ongevraagde advisering over preventieve zaken;

De KNO-arts neemt een anamnese af (lawaai geschiedenis, medische voorgeschiedenis, familie) en verricht standaard audiologisch onderzoek. Daarnaast onderzoekt hij of zij of er medische oorzaken ten grondslag liggen aan het gehoorverlies. Indien nodig worden er medicijnen voorgeschreven. Wanneer dat mogelijk is herstelt de KNO-arts het gehoorverlies operatief. Verder schrijft hij/zij eveneens recepten uit voor hoortoestellen en verwijst door naar de audicien.

Wanneer aanvullende diagnostiek (bijvoorbeeld bij klachten over verstaan van spraak in een rumoerige achtergrond) noodzakelijk is of wanneer extra begeleiding bij het omgaan met slechthorendheid gewenst is, zal de KNO-arts doorverwijzen naar een Audiologisch Centrum.

Waar vind ik een KNO arts:
Er zijn meer dan 20 Audiologische Centra verspreid over heel Nederland. Voor een volledige lijst van KNO-afdelingen in Nederland zie: Kno-afdelingen | Hoorwijzer.

In een Audiologisch Centrum (AC) werkt een team van deskundigen uit verschillende vakgebieden: audiologie, logopedie, maatschappelijk werk, psychologie en techniek. Het multidisciplinaire team houdt zich bezig met onderzoek, revalidatie en begeleiding bij gehoorproblemen, zowel bij volwassenen als bij kinderen.

Een bezoek aan een Audiologisch Centrum is geïndiceerd wanneer in het revalidatietraject meer nodig is dan alleen het aanpassen van een hoortoestel. Aanpassen van een hoortoestel is doorgaans de eerste stap in het revalidatietraject bij een Audiologisch Centrum. Er wordt daarnaast nagegaan of er aanvullende technische hulpmiddelen (ringleiding, telefoonversterker, alarmbelsignalering) nodig zijn.

In een AC reikt het revalidatietraject echter verder dan alleen het voorschrijven en verstrekken van technische hulpmiddelen:

Begeleiding en advisering bij het omgaan met slechthorendheid is een essentiële taak: het gaat dan niet alleen om begeleiding van de persoon met gehoorverlies zelf, maar ook om voorlichting aan de naaste omgeving; Advies en begeleiding op het gebied van communicatie (liplezen, hoor strategieën, alternatieve vormen van communicatie); Bemiddeling bij problemen op het werk als gevolg van slechthorendheid en psychosociale zorg.

De meeste ACs organiseren regelmatig:

• Groepsbijeenkomsten voor mensen met gehoorverlies. De communicatiecursus is daar een voorbeeld van;
• Onderzoek en begeleiding van slechthorenden met ernstige klachten van oorsuizen (tinnitus) is ook in een aantal Audiologische Centra mogelijk;
• In een situatie waarin iemand plotseling ernstig slechthorend of doof wordt, kan het Audiologisch Centrum eveneens helpen bij de juiste begeleiding.

Voor een bezoek aan het AC is een verwijzing van de keel-, neus-, en oorarts (KNO-arts), huisarts of bedrijfsarts nodig.

Waar vind ik een Audiologisch Centrum:
Er zijn meer dan 20 Audiologische Centra verspreid over heel Nederland. Voor een volledige lijst van ACs in Nederland zie: Audiologische centra | Hoorwijzer en www.fenac.nl.

Sommige Audiologische Centra zijn gespecialiseerd op het gebied van gehoor en arbeid. Dat geldt voor het Audiologisch Centrum van het VU medisch centrum (AC VUmc) en het AC van het Academisch Medisch Centrum (AC AMC). In samenwerking met het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCvB) en het Coronel Instituut vormen zij het Expertise Centrum Gehoor en Arbeid.

De doelstelling van dit centrum is het bundelen van relevante kennis, het verbeteren van de samenwerking tussen de Arbo diensten en de Audiologische Centra, stimuleren van onderzoek en het ontwikkelen van nieuwe instrumenten, diagnostiek en preventiemogelijkheden op het gebied van gehoor en arbeid. Het zogenaamde Arbospreekuur en het protocol voor communicatiestoornissen op het werk ten gevolge van slechthorendheid, zijn de vruchtbare producten van deze samenwerking. In toenemende mate wordt het expertisecentrum benaderd voor informatie en verwijzing naar het Arbospreekuur.

Het Arbospreekuur wordt gekenmerkt door een multidisciplinaire aanpak. Er wordt gewerkt volgens het communicatieprotocol:

Allereerst wordt er een intakegesprek gevoerd waarbij de knelpunten op het werk besproken worden

Daarna volgt uitgebreide diagnostiek.

• Dat behelst meer dan het standaard gehooronderzoek (toon- en spraakaudiogram). Het vermogen om spraak te verstaan, zowel in een stille omgeving als ook in een situatie met achtergrondlawaai wordt gemeten met behulp van zogenaamde spraak-in-ruis tests. Dat wordt per oor gemeten, maar om de werkelijke situatie op het werk zo goed mogelijk te kunnen evalueren, wordt deze test ook in het vrije veld afgenomen. Dat geldt ook voor de test voor richtinghoren, voor herkennen en voor onaangename luidheid (hyperacusis). Het voordeel van vrije veld tests is dat de invloed van hulpmiddelen (hoortoestellen) gemeten kan worden.
• Daarnaast wordt de werksituatie, het auditief functioneren, de beleving en het coping gedrag van de patiënt geëvalueerd aan de hand van vragenlijsten. Indien nodig wordt er op de werkplek een akoestiekmeting gedaan om vast te stellen of de akoestiek in de ruimte voldoende toereikend is voor de werknemer met hoorproblemen.
   

Alle resultaten, adviezen en een revalidatieplan worden opgetekend in een eindrapport.

Het Arbospreekuur is bedoeld voor mensen die knelpunten op het werk ervaren als gevolg van een verminderd gehoor, maar kan ook dienen als onderdeel van een aanstellingskeuring.

Een schriftelijke verwijzing van de huisarts, KNO-arts of bedrijfsarts (een brief met daarin een verzoek voor het oproepen van de te onderzoeken persoon en concrete vragen) is noodzakelijk.

(Job) coaches en andere instanties en verenigingen kunnen aanvullend helpen met kennis, techniek en strategieën die een werknemer nodig heeft bij om optimaal te kunnen functioneren op het werk. 

Werk-specifiek:

• Werkpad: Werkpad biedt begeleiding bij het zoeken naar een nieuwe baan, of met coaching en training op de werkvloer. www.werkpad.nl
• Ctalents: Ctalents is een detacheringsbureau voor zintuigelijk talent. Ctalents - Het detacheringsbureau voor zintuiglijk talent
• Adviesbureau PlanPlan: PlanPlan adviseert over aanpassingen op de werkplek en andere projectmatige aanpassingen voor doven en slechthorenden. www.planplanadvies.nl
• Hooridee: Hooridee adviseert en coacht mensen met gehoorverlies en hun partners, collega’s en andere betrokkenen, evenals professionals die met slechthorenden werken. Tips, trainingen en advies bij doofheid en slechthorendheid - HoorideeHooridee

Algemeen:

• GGMD: begeleiding voor mensen die doof zijn of een hoorprobleem hebben en hun naasten. Home - GGMD voor Doven en Slechthorenden
• Gebarenchallenge: gebaren leren. Gebarenchallenge.nl
• www.doof.nl: nieuws, ontwikkelingen en verhalen die met doofheid en slechthorendheid te maken hebben
• Hoorzaken.nl: onafhankelijke informatie op het gebied van gehoor, de werking ervan, gehoorproblemen, hoortests, hoortoestellen, en andere hoorhulpmiddelen. De website wordt beheerd door audiologisch specialist Rene van der Wilk. Hoorzaken
• www.hear-it.org; onafhankelijke internationale website met veel informatie over horen, gehoorverlies en tinnitus
• Hoorinfotheek: onafhankelijk hulpmiddelen advies voor doven en slechthorenden. Hoorinfotheek

Patiëntenverenigingen:

• Patiëntenvereniging NVVS/ stichting Hoormij: Patiëntenvereniging met informatie over slechthorendheid, tinnitus en andere hooraandoeningen. Informatie over slechthorendheid, tinnitus en hooraandoeningen - Stichting Hoormij
• Stichting plotsdoven: Informatie over wat de gevolgen zijn als je plotseling helemaal doof wordt: ziekte, hulpverlening, gebaren en lotgenoten plotsdoofheid. www.stichtingplotsdoven.nl​​​​​​

Nieuws:

• Doof.nl gaat dagelijks op zoek naar nieuwtjes, ontwikkelingen en verhalen die met doofheid en slechthorendheid te maken hebben. We proberen dit thema zo breed mogelijk te belichten, door allerlei verschillende soorten artikelen te plaatsen. Doof.nl - de best bezochte nieuws website voor doven en slechthorenden

Solo apparatuur wordt samen met een hoortoestel gebruikt, of zonder hoortoestel met behulp van een hoofdtelefoon. De apparatuur bestaat uit een zendertje dat gedragen wordt door de spreker. De slechthorende luisteraar draagt een ontvanger. Op die manier kan de stem van de spreker draadloos in het oor beluisterd worden. Het voordeel is dat de slechthorende nu geen last heeft van bijgeluiden en galm, maar tegelijkertijd is het nadeel dat de slechthorende geïsoleerd is van zijn/haar omgeving.

Solo apparatuur is geïndiceerd wanneer naar een spreker geluisterd moet worden in een rumoerige omgeving, in groepen of tijdens lezingen, drukke vergaderingen en lessen. Zo is het handig in 1-op-1 gesprekken. In de klas is het voor de leraar die naar meer leerlingen moet luisteren niet handig, terwijl het voor de leerling die alleen naar de leraar moet luisteren juist weer wel geschikt is.

Vergoeding: solo apparatuur wordt alleen vergoed wanneer het in de arbeidssituatie nodig is.
 

Een ringleiding is een draadlus in de kamer (of om je nek), die gekoppeld is aan geluidsversterkende apparatuur (bijvoorbeeld de radio, TV of een microfoon). De draadlus wordt gebruikt om het geluid uit zo'n versterker om te vormen in een elektromagnetisch signaal.

Veel hoortoestellen hebben een schakelaar (MT-schakelaar) waarmee het mogelijk is het geluid uit zo'n versterker via de ringleiding op te vangen. Hiervoor moet het toestel op de T-stand of 'MT-stand' staan. De ringleiding is met name geschikt voor de thuissituatie of in de concertzaal/schouwburg. Het nadeel van de ringleiding is dat alleen het geluid uit de versterker wordt opgevangen en men afgesloten is van andere sprekers in de ruimte (soms kan dit een voordeel zijn). Om die reden wordt de ringleiding minder op het werk gebruikt.
 

Een variant op de ringleiding is een infrarood-systeem. Om de moeilijkheden die het aanleggen van een ringleiding op kan leveren te omzeilen, kan men kiezen voor een infrarood-systeem.

Het geluid van radio of TV wordt met behulp van onzichtbaar (infrarood) licht draadloos uitgezonden door een infrarood-zender. Die bevindt zich in een klein doosje dat in de nabijheid van het toestel geplaatst wordt. Voor het ontvangen van het geluid wordt gebruik gemaakt van een speciale hoofdtelefoon die het infrarood licht ontvangt en weer omzet in geluid.
 

Wanneer het telefoneren moeite kost, bestaan er verschillende mogelijkheden om een telefoongesprek beter te kunnen verstaan:

• Speciale headsets;
• Gesprek direct in de hoortoestellen via bluetooth (indien uw hoortoestel het kenmerk heeft 'made for Iphone/ made for all hearing devices')
• Losse telefoonversterkers. Deze kunnen op de meeste telefoons worden aangesloten. Het geluid uit de hoorn wordt ermee versterkt.
• Aangepaste telefoons met een ingebouwde versterker. Deze telefoons hebben meestal ook een ringleidingsspoel in de hoorn ingebouwd. Met het hoortoestel op de T-stand kan men de spreker dan beter verstaan, mits die goed in de hoorn spreekt.
   

Wanneer wek- en waarschuwingsgeluiden, zoals de telefoon, deurbel of brandalarm niet meer (goed) gehoord worden, zijn er meerdere mogelijkheden:

• Versterker installeren op de deur- en/of telefoonbel.
• Lage tonen bel installeren (lage tonen worden vaak beter gehoord dan hoge).
• Waarschuwingssysteem installeren. Met zo'n systeem wordt iemand gewaarschuwd met behulp van flitslampen in plaats van geluid.
• Tril- of flitswekkers. Deze wekkers hebben een triller die bijvoorbeeld onder het kussen trilt bij het afgaan, of een felle lamp die bij het afgaan van de wekker gaat flitsen.

Vergoeding: een triller is duur en wordt doorgaans niet vergoed. Alleen in specifieke situaties krijgt men toestemming voor het installeren van een triller. Voor het vergoeden van wek- en waarschuwingssystemen geldt in het algemeen dat het afhankelijk is van de mate van gehoorverlies.
 

Sommige mensen hebben last van oorsuizen, zonder dat er sprake is van gehoorverlies. Om het suizen (tinnitus) te maskeren, wordt een geluid dat lijkt op de ruis of piep, in het oor aangeboden door middel van een toestel dat lijkt op een hoortoestel. De ruis- of tinnitusmaskeerder dient dus ter bestrijding van ernstig oorsuizen en is niet bedoeld om het verstaan van spraak te verbeteren.
 

Er worden steeds meer apps ontwikkeld speciaal voor mensen met een verminderd gehoor. Voorbeelden zijn:

• RogerVoice
• EasyListening app 
• Petralex
• TapTap
• SoundALERT
• Ava 
• Tolkcontact-app 

Zie voor een overzicht van meer apps: Apps voor doven en slechthorenden - Doof