Ik zoek informatie

Ik zoek informatie

 

Een verminderd gehoor

Het hebben van een verminderd gehoor tast de kern van menselijke relaties aan, namelijk heldere communicatie. Dit geldt vooral voor onze huidige samenleving waarin een grote nadruk ligt op overdacht van informatie door middel van geluid en spraak.

De meest voorkomende gehoorproblemen zijn:

  • Slechthorendheid; gehoorverlies vanaf 30 decibel
  • Tinnitus; oorsuizen (piep, brom, zoem)
  • Hyperacusis; overgevoeligheid voor harde geluiden


Wereldwijd zijn gehoorproblemen een veelvoorkomende aandoening. Geschat wordt dat 1 op de 10 Nederlanders slechthorend is.

De oorzaken voor het ontstaan van slechthorendheid, tinnitus of hyperacusis variëren van lawaaimakende productiemachines tot hard geluid via headsets. Gehoorproblemen kunnen ook aangeboren zijn of een medische oorsprong hebben. En leeftijd speelt een rol, de kans op gehoorproblemen neemt toe naarmate je ouder wordt. In algemene zin zijn werknemers van 45 jaar en ouder een belangrijke risicogroep voor het ontwikkelen van gehoorproblemen. In deze groep hebben ongeveer 1 op de 4 mensen gehoorverlies.

U kunt zelf uw gehoor testen:

Hoortest.nl | Hoe goed hoort u?

Een verminderd gehoor in de werksituatie

Het hebben van een verminderd gehoor kan grote gevolgen hebben voor zowel het maatschappelijke, sociale als het huiselijke leven. Ook op het werk.

Problemen die in de werksituatie kunnen ontstaan als gevolg van een verminderd gehoor
Voor deze problemen is meestal niet een schuldige aan te wijzen. Het gaat bijna altijd om de wisselwerking tussen de werknemer met een verminderd gehoor en zijn goed horende omgeving. Problemen op het werk, als gevolg van een verminderd gehoor kunnen we indelen in 2 soorten:

  • Problemen die direct gevolg zijn van een verminderd gehoor
    In de meeste gevallen hebben die te maken met communicatie. Denk bijvoorbeeld aan het moeilijk verstaan van collega’s, het lokaliseren van een telefoon, of problemen hebben met het volgen van gesprekken tijdens vergaderingen. Daarnaast is er voortdurend de onzekerheid of informatie goed is begrepen. Zelfs als je een boodschap goed hebt begrepen, dan ben je daar vaak niet zeker van. Andersom geldt voor goed horende collega’s hetzelfde. Soms weet de collega niet of de collega met een verminderd gehoor het helemaal verstaan heeft. Voor hen is het vaak ook niet duidelijk waarom de collega de ene keer wel iets verstaat en de andere keer niet. Dit kan leiden tot onbegrip en zelfs verwijten van ‘Oost-Indisch doof’ zijn.
     
  • Problemen als indirect effect van een verminderd gehoor
    Dit effect ontstaat doordat de persoon met gehoorverlies voortdurend probeert zijn of haar slechthorendheid te compenseren. Door voortdurende extra inspanning en concentratie probeert hij of zij, bijvoorbeeld een vergadering toch te volgen. Dat is natuurlijk zeer vermoeiend. Aan het eind van de werkdag is de energie dan totaal op. Zodat ook sociale activiteiten niet meer kunnen worden uitgevoerd. Overspannenheid en burn-out zijn reële gevaren die op de loer kunnen liggen. Het hebben van een verminderd gehoor is een onzichtbare beperking. Werknemers praten er vaak niet over. Echter, als je niet duidelijk communiceert over je hoorproblemen, dan hebben de gehorende collega’s nogal is de neiging om de gehoorproblemen te vergeten. Klik hier voor tips
     
Vermoeidheid

Vermoeidheid kan ertoe leiden dat werknemers met gehoorproblemen zich op de werkplek soms afzonderen van hun collega's om hoorrust te zoeken in een stille omgeving. Gelegenheden waar veel mensen bij elkaar komen, zoals de kantine, worden dan even vermeden. Dit gedrag wordt nogal eens verkeerd uitgelegd: Alsof mensen met gehoorproblemen weinig sociaal en ongeïnteresseerd zijn.

Toch kan de neiging tot afzonderen versterkt worden door het idee te worden buitengesloten. Omdat informele informatie uit de wandelgangen vaak niet wordt opgevangen of verstaan, bekruipt de werknemer soms het gevoel geen deel uit te maken van de groep collega's.

Ontstaan van gehoorproblemen in de werksituatie

Of en de mate waarin een verminderd gehoor op de werkplek tot problemen leidt, is afhankelijk van drie factoren:

1) De werknemer met een verminderd gehoor zelf

Aard en grootte gehoorverlies
Ieder gehoorverlies is weer anders. Soms helpt een hoortoestel goed en zijn resterende problemen te verwaarlozen. Soms is er echter ook meer nodig. In elk geval helpt het als je kunt liplezen.

Leeftijd waarop slechthorendheid ontstaan is
Een persoon die slechthorend geboren is heeft zich meestal in de loop der jaren leren aanpassen aan zijn of haar slechthorendheid en kan daar goed mee omgaan. De op jonge leeftijd ontstane slechthorendheid kan een remmende invloed hebben gehad op de taalverwerving of op de schoolloopbaan. Een persoon die op latere leeftijd slechthorend is geworden moet als volwassene leren er zo goed mogelijk mee om te gaan. Een bijkomende moeilijkheid is dat slechthorendheid vaak geleidelijk ontstaat. Hierdoor kan het voorkomen dat men zich niet realiseert dat de miscommunicatie mede door de eigen oren kan zijn veroorzaakt.

Sociale vaardigheden
Slechthorendheid leidt vaak tot misverstanden. Deze hoeven echter niet altijd pijnlijk te zijn. Als de betrokken personen samen kunnen lachen om een misverstand, dan blijft de schade beperkt. Sociale vaardigheden zijn hier een belangrijke voorwaarde voor. Als mensen op de werkvloer (slechthorenden, collega's, leidinggevenden) een probleem niet bespreekbaar maken, dan kunnen kleine misverstanden uitgroeien tot pijnlijke situaties. Overigens zijn er cursussen om die vaardigheden aan te leren!​​​​​​
​​​​
​​​​Karaktereigenschappen
Een persoon die verlegen en gesloten van aard is, zal eerder de neiging hebben zich terug te trekken als de communicatie regelmatig misloopt. Iemand die een extraverte en open aard heeft en gesteld is op veel contacten, zal meer zijn best doen om toch te kunnen blijven communiceren.

Sociale context
Momenten van rust zijn voor een slechthorende extra belangrijk om de eigen batterij weer op te laden. Hier kan een stabiel thuisfront een belangrijke rol in spelen. Als daar de communicatie ook overwegend negatief is, dan kan de thuissituatie zelfs werken als een extra belasting voor de slechthorende.

2) De werkzaamheden

De aard van het beroep bepaald voor een groot deel of het verminderde gehoor een grote barrière vormt of niet. Dit heeft vooral te maken met de specifieke hooractiviteiten. Hier gaat het er om in hoeverre de werknemer een beroep moet doen op zijn of haar gehoor en op welke manier precies.

3) De werkplek

Akoestiek
De akoestiek van de werkruimte bepaalt voor een belangrijk deel in hoeverre de slechthorende goed kan horen. Onder akoestiek verstaan we alle eigenschappen van een ruimte die invloed hebben op de klank en nagalm van geluid.

  • Een ruimte met een goede akoestiek zal de gewenste geluiden benadrukken en ongewenste geluiden buitensluiten of zodanig dempen dat deze niet meer als storend worden ervaren.
  • Kale betonnen muren zorgen bijvoorbeeld voor veel galm en sterke weerkaatsing van elk geluid. Voor slechthorenden is dit zeer storend.
  • Gordijnen en vloerbedekking zijn goede geluidsdempers die hinder voor slechthorenden kunnen voorkomen.
     

Aard van communicatie
De mate en aard van communicatie bepaalt voor een belangrijk deel het functioneren van een slechthorende. Hierbij gaat het vooral om:

  • Frequentie: hoe vaak wordt er gecommuniceerd? Hoe vaak moet er op alarmsignalen worden gereageerd? 
  • Omstandigheden: met hoeveel verschillende gesprekspartners per dag en met hoeveel tegelijk?
  • Belangen: wat moet de slechthorende precies doen met de communicatie? Wat is de rolverdeling tussen de partners? Wat zijn de gevolgen als er iets mis gaat in de communicatie
     

Werkomstandigheden 
Bij werkomstandigheden kan worden gedacht aan:

  • Lawaai op de werkplek: hoeveel stoorlawaai is er gemiddeld? Hoe vaak wordt de slechthorende door collega's gestoord?
  • Is er voldoende licht om de spraak te kunnen afzien?
Vergoeding en verzekeringen

Je komt in aanmerking voor vergoeding van hoorhulpmiddelen als je aan een oor een gehoorverlies hebt van gemiddeld 35 dB en je een hoorhulpmiddel nodig hebt om goed te kunnen functioneren. De audicien kunt u goed informeren over vergoedingen en verzekeringsmogelijkheden.

Hoorhulpmiddelen worden vooral vanuit de zorgverzekeringswet verstrekt en vergoed. Alle hoorhulpmiddelen die ‘connecteerbaar’ zijn met een hoortoestel en die je speciaal als persoon met een verminderd gehoor nodig hebt vallen onder de zorgverzekeringswet. Het UWV vergoedt hoorhulpmiddelen die niet ‘connecteerbaar’ zijn en nodig voor in werk- of schoolsituatie. Het gaat dan vaak om werkplekaanpassingen die door jouw werkgever kunnen worden aangevraagd.
Als het gaat om hoorhulpmiddelen zijn de verschillen tussen verzekeraars groot. Kies daarom bewust jouw verzekeraar! Je kunt jouw verzekering altijd opzeggen voor 31 december van het jaar. Voor 1 februari van het volgende jaar moet je een nieuwe verzekering hebben afgesloten.

Op de Hoorwijzer.nl en Zorginstituut Nederland kunt u meer informatie over vergoedingen en verzekering vinden: 

www.hoorwijzer.nl
Hulpmiddelen voor slechthorenden en doven (auditieve hulpmiddelen) (Zvw) | Verzekerde zorg | Zorginstituut Nederland

 

Hoorwijzer

Op de Hoorwijzer.nl kunt u onafhankelijke keuze-informatie over gehoor vinden:

www.hoorwijzer.nl